Państwo polskie nakłada na rodziców obowiązek dopilnowania, aby dziecko zostało poddane szczepieniom obowiązkowym. Rodzic, jako opiekun prawny ma przyprowadzić dziecko do punktu szczepień, gdzie, przed szczepieniem lekarz ma obowiązek przeprowadzić tzw. „badanie kwalifikacyjne”. W takcie badania kwalifikacyjnego rodzic, wypełniając swój obowiązek dbania o dobrostan zdrowotny dziecka, powinien uzyskać pewność, że w wyniku jego zgody na zaszczepienie, dziecko nie dozna poważnego uszczerbku na zdrowiu. Na lekarza obowiązek badania kwalifikacyjnego dziecka przed wykonaniem szczepienia nakłada ustawa z dnia 5 grudnia 2008 o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi. W artykule 17.2 wymienionej ustawy czytamy : „Wykonanie obowiązkowego szczepienia ochronnego jest poprzedzone lekarskim badaniem kwalifikacyjnym w celu wykluczenia przeciwwskazań do wykonania obowiązkowego szczepienia ochronnego”.
Co to są wymienione w ustawie „przeciwwskazania” ?
Przeciwwskazanie to stan, w którym ze względu na ryzyko wystąpienia ciężkich działań niepożądanych należy zrezygnować ze szczepienia.
Co to jest ciężkie, działanie niepożądane ?.
Zgodnie z definicją zawartą w dokumencie Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji p.t „Ocena bezpieczeństwa leku w kontekście oceny technologii medycznych” ciężkie działanie niepożądane ma miejsce, gdy bez względu na zastosowaną dawkę produktu leczniczego występuje : zgon, zagrożenie życia, konieczność hospitalizacji, trwała lub znaczna niepełnosprawność.
Przykładami takich ciężkich działań niepożądanych, mogących zakończyć się tragicznie dla dziecka, są występujące w krótkim czasie po podaniu szczepionki wstrząs anafilaktyczny oraz obrzęk naczynioworuchowy, spowodowane którymkolwiek składnikiem danej szczepionki.
W jaki sposób lekarz powinien wykluczyć możliwość wstrząsu anafilaktycznego lub obrzęku naczynioworuchowego u dziecka ?.
Każda szczepionka posiada obszerną ulotkę informacyjną, tzw. Charakterystykę Produktu Leczniczego (CHPL), zawierającą wykaz składników szczepionki. Rodzic powinien podczas wizyty posiadać CHPL szczepionki i zażądać od lekarza, aby ten po kolei wykluczył składniki, wymienione w CHPL, jako potencjalne przyczyny wystąpienia ciężkich działań niepożądanych u dziecka. Ponieważ lekarz w gabinecie może nie posiadać CHPL warto ją przed wizytą pobrać z internetu
i wydrukować. Podczas badania kwalifikacyjnego, w gabinecie, lekarz nie ma instrumentów, aby takiego wykluczenia dokonać. Ale może zlecić wykonanie specjalistycznych testów, które sprawdzą wrażliwość organizmu dziecka na substancje występujące w szczepionce i dadzą rodzicowi pewność,że nie wywołają one u niego ciężkiego działania niepożądanego. Wykonanie testów jest jedyną, wiarygodną metodą wykrycia ewentualnej nadwrażliwości dziecka
na substancje zawarte w szczepionce. Oprócz zażądania wykonania testów składników, wymienionych w CHPL szczepionki należy również przedyskutować
z lekarzem problem szkodliwości dla zdrowia dziecka metali ciężkich, takich jak ołów, tytan, żelazo, miedź, chrom, nikiel, wolfram. Zostało dowiedzione, że wiele szczepionek dla dzieci zawiera te metale. Są to zanieczyszczenia, o których producenci nie informują w CHPL-ach. Metale te są w szczepionkach w postaci nanocząstek ( < 100 nanometrów). Dzięki tak małym rozmiarom potrafią przeniknąć do mózgu dziecka. Jakie metale ciężkie znajdują w danych szczepionkach i w jakich ilościach można sprawdzić w pracy naukowej, podanej
w punkcie 1 spisu literatury.
Zdarza się bardzo często, że lekarze podczas badania kwalifikacyjnego dziecka używają sformułowania „nie widzę przeciwwskazań do szczepienia”.
To sformułowanie, użyte przez lekarza jest równoznaczne z jego pozytywną decyzją o zakwalifikowaniu dziecka do szczepienia. Jest to ze strony lekarzy próba ominięcia obowiązku, wynikającego z ustawy.
W ustawie nie istnieje pojęcie „nie widzenia” przeciwwskazań. W myśl ustawy lekarz nie ma „nie widzieć” przeciwwskazań, tylko za pomocą dostępnych medycynie metod naukowych obowiązek je „wykluczyć”. Do rozważenia przez rodziców pozostaje kwestia ewentualnego rejestrowania wizyty.
Literatura :
1. Antonietta M. Gatti, Stefano Montanari (2017). New Quality-Control Investigations on Vaccines: Micro- and Nanocontamination. International Journal of Vaccines and Vaccination.
https://medcraveonline.com/IJVV/new-quality-control-investigations-on-vaccines-micro--and-nanocontamination.html
2. Kinga Orzeł, Olga Żebrowska, Katarzyna Wołowiec (2019). Ocena bezpieczeństwa leku w kontekście oceny technologii medycznych. Agencja Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji.
